#DesignSenses: เบื้องหลังการออกแบบกลิ่น ‘Memories’

#DesignSenses

“Memories” เป็นกลิ่นที่เกิดขึ้นจากความสงสัย การตั้งคำถาม และการสังเกตอย่างลึกซึ้งระหว่างการลงพื้นที่ทำงานวิจัยในศูนย์ดูแลผู้สูงอายุ (nursing homes) ทั้งในประเทศไทยและต่างประเทศ จุดเริ่มต้นของกลิ่นนี้ไม่ได้มาจากการสร้างสรรค์เพียงอย่างเดียว แต่เกิดจาก การฟัง เข้าใจ และสังเกตชีวิตประจำวันของผู้สูงอายุและผู้ดูแล

ในฐานะนักออกแบบและสถาปนิก กลิ่นเป็นประสาทสัมผัสที่จับต้องไม่ได้ทางกายภาพ แต่มีอิทธิพลต่ออารมณ์และความทรงจำโดยตรง กลิ่นสามารถเชื่อมโยงกับสมองส่วน limbic system ซึ่งเกี่ยวข้องกับอารมณ์และความทรงจำระยะยาว แม้ความทรงจำอื่น ๆ จะเลือนหาย กลิ่นสามารถพาผู้สูงอายุ ย้อนกลับไปยังช่วงเวลาที่คุ้นเคย ขณะเดียวกันก็อาจกระตุ้นความทรงจำที่ไม่พึงประสงค์ได้

กระบวนการออกแบบเริ่มจากการสำรวจ pain points และ objectives ด้านกลิ่นในศูนย์ดูแลผู้สูงอายุ และปรับเป็นแนวทางการออกแบบที่ inclusive และ emotional โดยคำนึงถึง

1. กลิ่นไม่พึงประสงค์ – กลิ่นอับหรือกลิ่นอาหารอาจทำให้เกิดความเครียดหรืออารมณ์เชิงลบ

2. กลิ่นเฉพาะตัวของผู้สูงอายุ – กลิ่นร่างกายเป็นเรื่องธรรมชาติที่ต้องออกแบบให้เคารพและสร้างความสบาย

3. ราคาและความคุ้มค่า – การเลือกกลิ่นต้องคำนึงถึงการใช้งานระยะยาว

4. ความสะดวกในการใช้งาน – กลิ่นควรเข้าถึงง่าย ไม่ซับซ้อนในการกระจายหรือใช้งาน

5. ความปลอดภัย – ต้องปลอดภัยต่อร่างกายและจิตใจ ลดความเสี่ยงการระคายเคืองหรือการแพ้

จากการสังเกต การสัมภาษณ์ และการทดลอง กลิ่น “Memories” ถูกออกแบบให้เป็น สะพานเชื่อมระหว่างประสาทสัมผัสและอารมณ์ — ปลอบประโลม กระตุ้นความทรงจำดี ๆ และสร้างบรรยากาศของความอบอุ่นและความเป็นบ้าน

จุดเด่นของกลิ่น Memories คือ การออกแบบประสบการณ์ที่มองไม่เห็นแต่รู้สึกได้ เป็นส่วนหนึ่งของการสร้างสภาพแวดล้อมเชิงบำบัดที่ช่วยเสริมคุณภาพชีวิตและความเป็นอยู่ที่ดีของผู้สูงอายุอย่างแท้จริง

#DesignSenses #SensoryDesign #HumanCenteredDesign #DementiaFriendly #DesignForCare #SatiSaanti