#DesignSocial: Scent Workshop at Museum Siam

ในวันที่จัด Scent Workshop ที่ Museum Siam เราได้ทดลองสำรวจบทบาทของ กลิ่น ในการกระตุ้นความทรงจำและความรู้สึกของผู้สูงอายุ โดยเฉพาะผู้ที่มีภาวะสมองเสื่อม (dementia) กลิ่นเป็นประสาทสัมผัสหนึ่งที่เชื่อมโยงโดยตรงกับ limbic system ของสมอง ซึ่งเกี่ยวข้องกับอารมณ์และความทรงจำระยะยาว งานวิจัยหลายชิ้นชี้ว่า การกระตุ้นด้วยกลิ่นสามารถช่วยลดความสับสน กระตุ้นความทรงจำเชิงบวก และเสริมสร้างคุณภาพชีวิตของผู้สูงอายุ (Herz, 2004; Liu et al., 2019)

ในเวิร์กชอปครั้งนี้ ผู้เข้าร่วมได้ทดลองใช้ กลิ่นธรรมชาติ เช่น โรสแมรี มะกรูด และส้ม ซึ่งล้วนเป็นกลิ่นที่เชื่อมโยงกับประสบการณ์ในชีวิตประจำวัน กลิ่นเหล่านี้ถูกนำมาใช้ในกิจกรรมเชิงสร้างสรรค์ เช่น การผสมกลิ่นเพื่อสร้าง “กลิ่นส่วนตัว” (personal scent memory) การจดบันทึกความทรงจำ และการเล่าเรื่องผ่านกลิ่น

กิจกรรมเหล่านี้ไม่เพียงช่วยให้ผู้สูงอายุและผู้ดูแลเชื่อมโยงกับ ความทรงจำอดีต แต่ยังเปิดโอกาสให้ผู้ดูแล (caregivers) เข้าใจว่า กลิ่นสามารถเป็นเครื่องมือทางอารมณ์และการสื่อสาร ได้อย่างไร การทดลองผสมกลิ่นและแชร์ความทรงจำยังช่วยสร้าง ความสัมพันธ์เชิงอารมณ์ ระหว่างผู้สูงอายุ ผู้ดูแล และผู้เข้าร่วมเวิร์กชอป

นอกจากนี้ การจัดเวิร์กชอปใน พิพิธภัณฑ์ ยังช่วยให้ผู้เข้าร่วมได้สัมผัส บรรยากาศทางประวัติศาสตร์และวัฒนธรรม ผ่านกลิ่นและภาพ สิ่งนี้สร้างบริบทเชิงความทรงจำที่ลึกขึ้น ทำให้ผู้สูงอายุเชื่อมโยงประสบการณ์ส่วนตัวกับเรื่องราวทางวัฒนธรรม และทำให้การกระตุ้นความทรงจำมีมิติทางอารมณ์และสังคมมากขึ้น

สรุปได้ว่า Scent Workshop ไม่ใช่เพียงกิจกรรมทดลองกลิ่น แต่เป็น พื้นที่แห่งการรับรู้และการฟื้นความทรงจำ ที่ใช้กลิ่นเป็นสื่อกลางเพื่อสนับสนุนคุณภาพชีวิตของผู้สูงอายุ โดยเฉพาะผู้ที่มีภาวะสมองเสื่อม — ทำให้กลิ่นกลายเป็น สะพานเชื่อมความทรงจำและความรู้สึก อย่างอ่อนโยนและมีความหมาย